ngonngu.net

Qua khảo sát một số cuốn từ điển tiếng Anh, có thể thấy rằng các từ điển này đã áp dụng được các thành tựu nghiên cứu của ngôn ngữ học hiện đại nói chung và từ điển học hiện đại nói riêng vào trong cấu trúc vĩ mô và vi mô của chúng. Điều đó phản ánh trong xu hướng tích hợp các thông tin liên quan đến mục từ vào cấu trúc vi mô của từ điển.

Một trong những đặc điểm nổi bật của từ điển học của thế kỉ XXI mà Zgusta nêu ra là vai trò đặc biệt của máy tính. Quả thực, ngay từ những năm đầu của thế kỉ XXI, do sự phát triển vượt bậc của kĩ thuật máy tính nên việc làm từ điển được hỗ trợ rất nhiều.

Từ điển học Việt Nam có một truyền thống dày dặn. Ðã có những công trình tổng kết khá đầy đủ cả về lí thuyết và thực hành. Trong bài viết này chúng tôi xin không thuật lại những vấn đề đã được nêu trong các công trình đã có mà chỉ muốn đi tiếp thêm một bước nhỏ: rút ra đôi điều chưa được đề cập đến trong các công trình có trước.

Nếu hai từ khác nhau về nguồn gốc, trùng nhau về ngữ âm thì đó là hai từ đồng âm. Ngược lại, nếu giống nhau cả về ngữ âm lẫn nguồn gốc thì cần nghĩ tới khả năng đó là hiện tượng đa nghĩa.

Đối với tiếng Việt, ngoài những nhóm đồng âm không xác định được căn nguyên, những nhóm hình thành do vay mượn từ, tách nghĩa của từ đa nghĩa,… còn có một con đường rất đáng chú ý là sự biến đổi ngữ âm của từ do kết quả của một quá trình biển đổi ngữ âm của từ do kết quả của một quá trình biến đổi ngữ âm lịch sử nào đó.

Hiện tượng đồng âm nói chung và từ đồng âm nói riêng thường xuất hiện ở những đơn vị có kích thước vật chất không lớn, tức là có thành phần phần ngữ âm không phức tạp. Vì vậy, ta chỉ có đồng âm giữa từ với từ là chủ yếu, và đây là nét chủ đạo. Còn đồng âm giữa từ với cụm từ hoặc cụm từ với cụm từ thì rất hiếm hoi.